Je kan er tegenwoordig bijna niet om heen, de thema's 'gender' en 'gender(on)gelijkheid'. De één gelooft dat man en vrouw niet hetzelfde zijn en dat de vrouw superieur is. De ander gelooft ook in verschillen, maar gelooft dat de man superieur is. Weer een ander gelooft dat man en vrouw hetzelfde zijn en daarmee gelijkwaardig. En weer een ander vindt dat we überhaupt niet zo moeten denken in 'mannelijk' en 'vrouwelijk'. Al met al zorgt het voor behoorlijk veel discussie en verschillende kampen. Vandaag willen we stilstaan bij de Bijbelse visie op man en vrouw zijn en hoe dit eruit ziet in de praktijk, juist omdat hier zoveel strijd op afkomt terwijl het zo bijzonder mooi is gemaakt.

"Mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen"

In de eerste hoofdstukken van de Bijbel lezen we hoe de aarde gemaakt is, de maan en de sterren, de planten en de dieren. Op de zesde dag schept God de mens naar Zijn eigen beeld, hij schept een man en schept een vrouw.

"En God schiep de mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen. (...) En God zag al wat Hij gemaakt had, en zie, het was zeer goed. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de zesde dag." - Genesis 1:27&31

Het is tegenwoordig behoorlijk controversieel om te geloven dat dit de enige genders zijn die geschapen zijn. Een snelle Google-zoektocht brengt me bij een lijst met 65 verschillende genderidentiteiten. Ik weet van mensen die zich geen vrouw of man voelen en die het moeilijk vinden dat ze geboren zijn als man of vrouw. Ik geloof echt dat er genderdysforie is en dat dit een enorme worsteling kan zijn. Én ik denk dat de duivel hier enorm blij mee is. Mensen worden aan het wankelen en twijfelen gebracht. Wat eeuwenlang zeker was en vaststond, is nu een vraagteken geworden waarop allerlei verschillende antwoorden mogelijk lijken. En al met al wordt het beeld van God, het beeld waarnaar Hij mensen geschapen heeft, steeds troebeler.

Het is niet zonder reden dat God man en vrouw geschapen heeft. Hij had mensen zo kunnen maken dat ze beide geslachtsorganen hadden, maagdelijke bevruchting mogelijk was of wat dan ook zodat de aarde alsnog bevolkt werkt zoals God wilde. Maar nadat God Adam geschapen had, maakte Hij Eva. Zij werd gemaakt als een hulp voor Adam (Gen 2:18-23). Zij werd anders geschapen dan hij, want: dan kon ze een hulp tegenover hem zijn. Zij zou andere dingen zien dan hij, andere dingen bedenken dan hij, in andere dingen goed zijn dan hij was. Als ze hetzelfde was, zou ze hem veel minder goed kunnen helpen. Man en vrouw zijn niet gelijkaardig (hetzelfde) geschapen, maar zijn wel gelijkwaardig. De één is niet minder dan de ander, maar ze hebben verschillende eigenschappen en vullen elkaar daarin aan.

Verschillende rollen

Tegenwoordig wordt van de vrouw vaak verwacht dat ze dezelfde dingen moet kunnen en moet doen als een man. Maar we kunnen van een man en vrouw niet helemaal hetzelfde verwachten. Het is juist mooi dat ze in andere dingen goed zijn, zodat ze elkaar aanvullen. Waar een vrouw bijvoorbeeld gemiddeld genomen meer emotioneel en relatiegericht is, is een man vaak nuchterder en meer taakgericht. Beiden zijn nodig. Er moeten taken gedaan worden en er moet rekening gehouden worden met anderen. Emotie is belangrijk en het is belangrijk om objectief te kunnen kijken naar een situatie. Het is prachtig wanneer man en vrouw in een huwelijk hun kwaliteiten inzetten en bij elkaar naar boven halen.

In de Bijbel lees je dat mannen en vrouwen een andere (niet: mindere) rol toegewezen krijgen. Mannen krijgen de opdracht om hun gezin te leiden en hun vrouw lief te hebben en haar eer te geven. Vrouwen krijgen de opdracht om hun man lief te hebben en onderdanig te zijn, hun kinderen lief te hebben en zorg te dragen voor het huishouden (Efe 5:22-33, ‭‭Kol‬ ‭3:18‭-‬24, 1 Kor 11:3, 1 Pet ‭3:1‭-‬12, Tit 2:2-6). Deze rollen passen bij de kwaliteiten die man en vrouw hebben. Mannen zijn vaak beter in leiding nemen, vrouwen vaak beter in zorgen. En het mooiste is nog dit: Door deze rollen in te nemen weerspiegelen man en vrouw de relatie tussen Christus en de gemeente. Want: zoals Christus het Hoofd van de gemeente is en Zich uit liefde voor haar heeft gegeven, moet een man het hoofd zijn van zijn vrouw, haar liefhebben en zich voor haar geven. En: zoals de gemeente uit ontzag voor Christus aan Hem onderdanig is, zo moet een vrouw haar man liefhebben en hem onderdanig zijn (Efe 5:22-33, ‭‭1 Kor 11:3).

Laten we er wat meer induiken en kijken naar hoe deze rollen er in de praktijk uit kunnen zien.

"Het is prachtig wanneer man en vrouw in een huwelijk hun kwaliteiten inzetten en bij elkaar naar boven halen."

Rol van de man in de praktijk

In 1 Timotheüs 3:4 lezen we dat de man over zijn huis(gezin) gesteld is als een leider. Hij is de beschermer, de voogd van het gezin. Hij draagt eindverantwoordelijkheid voor zijn gezin. Hij is het hoofd van zijn vrouw (Efe 5:23, 1 Kor 11:3). Zijn leiderschap is niet bedoeld als een dictatorschap waarin de ideeën van de vrouw er niet toe doen. Zijn leiderschap is geen vrijbrief om macht uit te oefenen om zijn eigen verlangens te krijgen; is dat het geval dan maakt hij misbruik van zijn positie. Zijn leiderschap is er één vol liefde. Wanneer een man leidt zoals Christus de gemeente leidt, geeft hij zichzelf voor zijn vrouw (Efe 5:25). Hij heeft haar lief (Efe 5:25, 28 en 33, Kol 3:19) en heeft begrip voor haar (1 Petr 3:17). Hij begrijpt dat ze beiden van genade moeten leven. Hij zorgt voor haar als voor zijn eigen lichaam (Efe 5:28). Hij is beheerst, verstandig, heeft een gezond geloofsleven en volhardt wanneer het moeilijk is (Tit 2:2&6). En wanneer hij kinderen heeft, houdt hij hen onderdanig, voedt hij hen op en tergt hij hun niet (1 Tim 3:4, Kol 3:21). Zijn leiderschap uit zich in het zijn van een voorbeeld, in het nemen van initiatief, in duidelijke communicatie, in het maken van beslissingen die goed zijn voor zijn gezin, in het zorgen dat zijn gezin genoeg middelen heeft. Het belangrijkste van alles is dat hij zijn gezin dichter naar Jezus Christus toe leidt. Hij kan o.a. geestelijk leiden door ervoor te zorgen dat er samen gebeden wordt en dat Gods Woord opengaat, door te zorgen dat je in Christus' gemeente bent, en door te onderwijzen en terecht te wijzen.

Hoe je hem als vrouw kan helpen:

Al met al heeft de man een flinke verantwoordelijkheid. Dit betekent echter niet dat hij alles alleen moet doen.

Er komt veel strijd af op het huwelijk zoals God het heeft bedoeld. Satan wil alles behalve godvrezende mannen die hun gezin leren om zoals Christus te zijn. Hij wil niet dat de wereld ziet hoe lief Christus de gemeente heeft. Daarom is strijden in gebed het belangrijkste wat je als vrouw kan doen. Bid voor bescherming voor je man, bid dat hij dichtbij God zal leven en wijsheid krijgt om jou (en evt. kinderen) te leiden en lief te hebben.

Hoewel de gemiddelde man meer geschikt is voor deze rol dan een vrouw, moet hij er zeer waarschijnlijk ook in groeien. Het doet me denken aan het inlopen van nieuwe schoenen: ze passen goed, maar zitten niet direct lekker. Je kan je man helpen om deze rol in te nemen door vertrouwen in hem uit te spreken en hem te complimenteren. Nog krachtiger is het om dit vertrouwen te laten zien door dingen los te laten en aan hem over te geven en door zijn taken niet over te nemen maar hem verantwoordelijkheid te geven. Je helpt hem door niet over elk dingetje te zeuren, maar in plaats daarvan hem te danken (tem je tong!). Hoewel hij eindverantwoordelijk is voor het gezin, hoeft hij niet overal de uitvoerder van te zijn. Je kan zijn taken lichter maken door hem te dienen.

Rol van de vrouw in de praktijk

Als we over de vrouw lezen, lezen we net als wat voor de man andersom geldt, ze moet haar man liefhebben (Tit 2:4). Ze is onderdanig aan haar man (Tit 2:5, Efe 5:22, 24& 33, Kol 3:18, 1 Petr 3:1). Niet omdat ze onderdrukt wordt of minder waard zou zijn, maar vanuit ontzag voor haar man die haar hoofd is. Dit doet ze door gehoor te geven aan de raad van haar man, te volgen in de beslissingen die hij maakt en hem te dienen. Ze is verstandig en ingetogen, een voorbeeld in haar heilige levenswandel. Wat ze doet geeft vreugde aan haar gezin en anderen om haar heen (Spr 31:28&31). Ze zorgt voor haar huis, zowel door het huishouden te doen als door te zorgen voor haar man en eventuele kinderen (Tit 2:5).

Als vrouw zet je de toon in je huis. Je kan het maken tot een warm bad waar mensen zich welkom voelen en waar God geprezen wordt. Of je kan het maken tot een kille plek, waar negativiteit heerst en niemand echt wil zijn. Je kan de jeugd van je kinderen maken tot iets waar ze goed op terugkijken, omdat je er was en omdat je ze geleerd hebt wat het betekent om godvrezend te leven. Of ze kijken terug op een jeugd die onveilig was, waarin ze warmte misten of niet hebben geleerd hoe ze Jezus volgen in deze wereld. Vrouw, moeder, je hebt een belangrijke taak. Wat je doet is waardevol (Spreuken 31:10). Je hoeft niet te kunnen wat een man kan. En een man hoeft niet te kunnen wat jij kan. Wees dankbaar voor je kwaliteiten en wat je mag doen. Bid en dank terwijl je je huishouden doet. Bouw je huis op, zodat de duivel het niet afbreken kan.

Misvattingen

Zorgen voor je huishouden en je gezin hoef je niet per se te doen door zuurdesembrood te bakken, een moestuin te hebben en de kinderen thuisonderwijs te geven. Al lijkt het er soms op wanneer je even over Instagram scrollt: dit zijn geen vereisten om een godsvruchtige vrouw te zijn.

Ook betekent dit niet dat een vrouw niet buitenshuis zou mogen werken. Er zit alleen een verschil in verantwoordelijkheden. Als vrouw zijn het zorgen voor je man, je kinderen en je huishouden je voornaamste verantwoordelijkheid. Kan je daarnaast een baan hebben en past dat bij je, doe het dan vooral. Maar lukt het dan niet om je voornaamste verantwoordelijkheden te doen, dan is het goed om je af te vragen of het wel wijs is dat je een baan hebt. Het is goed om daarin eerlijk te zijn naar jezelf en je gezin.

Het is goed wanneer de man het meest voorziet in de financiële noden van het gezin (uitgezonderd van situaties waarin dit niet kan). Het doet een man goed om zo te voorzien en helpt jullie om niet in de valkuilen van passiviteit en onafhankelijkheid te vallen; hierover schrijf ik verderop meer.

Samenvattend, weet dit: er is vrijheid om deze rol in te vullen op een manier die bij jou en je gezin past.

Hoe je man hierbij kan helpen?

Je kan als man je vrouw helpen door oog te hebben voor haar. Dit kun je doen door de tijd te nemen om op haar te reageren, ook wanneer je bezig bent. Door haar als eerste te begroeten wanneer je thuiskomt en haar te vragen hoe het gaat en door oprechte interesse te tonen in waar ze mee bezig is. Je geeft je vrouw erkenning door oog te hebben voor wat zij doet en wat dit van haar vraagt. Je kan haar ontlasten door haar te helpen, als ze erom vraagt, maar ook als ze dat niet doet. Wanneer jullie kinderen hebben, kun je dit doen door wat met de kinderen te gaan doen waardoor zij even tijd voor zichzelf heeft. Je helpt haar door haar te bedanken voor de zorg die ze draagt voor het huishouden, het gezin en de mensen om jullie heen en dit niet als vanzelfsprekend te zien. Haar taken zijn waardevol!

Het allerbelangrijkste is om haar voor Christus te brengen, zowel door haar geestelijk te leiden als door voor haar te bidden. Bid voor haar geloofsleven, zodat ze de liefde en vreugde van Christus kan uitstorten in haar huis en haar relaties. Bid voor vrede zodat ze in rust haar taken mag doen. Bid voor wijsheid om anderen in liefde te benaderen en als jullie kinderen hebben om hen te verzorgen en op te voeden. Een krachtig gebed van een rechtvaardige brengt veel tot stand (Jak 5:16)!

Een wisselwerking

Als man en vrouw beïnvloedt je elkaar. Misschien merk je als vrouw dat je man het spannend vindt om te leiden en ben jij daarom geneigd die taak op je te nemen. Dat is niet gek en kan mega lief bedoeld zijn. Maar tegelijk ontneem je je man dan de kans om te groeien in het leiden en ervaart hij misschien wel weinig noodzaak of ruimte om dit wel te gaan doen. Voor jezelf kan het ook erg veel worden of maken dat het jou minder lukt om te zorgen voor je gezin en je huishouden. Of misschien heb je zelf wel graag de touwtjes in handen, vind je het moeilijk om je over te geven aan de leiding van je man en pak je daarom de controle. Er kan van alles aan de hand zijn waarmee je elkaar en de rol die je beide inneemt beïnvloedt. Vaak is het zo dat mannen de neiging kunnen hebben om wat passief te zijn in plaats van te leiden en dat vrouwen de neiging kunnen hebben onafhankelijk te zijn en zich niet over te geven. Deze valkuilen zien we al in Genesis 3 toen er voor het eerst gezondigd werd.

De duivel had Eva beloofd dat als ze van de vrucht van de boom in het midden van de hof zou eten, ze net als God zou zijn, goed en kwaad kennend, verstandig. Eva liet zich verleiden en at een vrucht van de boom. In haar was de neiging om onafhankelijk te zijn, net zoals God. Ik denk dat het de neiging is van veel vrouwen. Hoe vaak zeggen we niet - al dan niet in woorden - 'Ik doe het zelf wel.'? Ook in de maatschappij zien we een idee dat we als vrouwen hetzelfde moeten kunnen als mannen en we onszelf omhoog moeten werken.
Adam at na Eva ook van de vrucht van de boom. Wanneer Adam en Eva beiden gezondigd hebben, vraagt God aan Adam: "Waar bent u?" God spreekt Adam aan, maar Adam neemt geen verantwoordelijkheid, hij geeft Eva de schuld terwijl hij er bij stond toen Eva zich liet verleiden en terwijl hij zelf ook een hap genomen had. Hij is passief, hij leidt niet. Zij zou zich aan haar man moeten verbinden en onderwerpen en hij had heerschappij moeten voeren over al het leven op aarde, zoals hem opgedragen was. Het tegenovergestelde gebeurde.

Het is goed om bewust te zijn van je valkuilen; van de plekken en momenten dat je je eigen rol inruilt voor die van de ander. Wees je ervan bewust dat er een wisselwerking gaande is en dat je elkaar dus beïnvloedt (kan ook ten positieve!). Het is goed elkaar ruimte te geven om in je rol te groeien.

Ligt de lat niet veel te hoog?

Misschien denk je: dit klinkt allemaal hartstikke mooi, maar ook als een onrealistisch hoge lat. En je hebt gelijk, het is veel te hoog gegrepen; als we het in onze eigen kracht zouden moeten doen. Zondigende, kleine mensen kunnen voor geen mogelijkheid de onvoorwaardelijke liefde uitdrukken van de Heilige God. Maar God is ons genadig en komt ons tot hulp door krachtig te werken in onze zwakheid. Ik zou het niet zonder God willen en kunnen doen. Want eerlijk is eerlijk, ik struikel steeds weer, mijn liefde voor mijn man is niet volmaakt. Ik heb nog veel te leren. En ik ben dankbaar dat God genade op genade geeft en gebeden beantwoordt. Wat wij niet kunnen, kan Hij wel in ons werken door Zijn Geest. Je hoeft niet in één keer bij het eindpunt te zijn; volmaakt worden we hier op aarde niet. Je mag groeien in dingen. Het kost tijd, toewijding en er is aanhoudend gebed voor nodig. Maar als je in de Wijnstok blijft, kun je gesnoeid worden zodat je steeds meer vruchten draagt.

Verder op reis

Reflecteer eens op je eigen rol. Je bent geschapen als een hulp tegenover je man. Help je hem? Zijn er momenten dat je hem tegenwerkt? Dien je met liefde en in vreugde? Of zie je dat als iets met maar weinig betekenis en ervaar je waardeloosheid?

Ga eens in gesprek met je man over hoe jullie de rollen invullen. Maak het bespreekbaar als je dingen lastig vindt aan jouw rol en als er dingen zijn die je mist vanuit hem. Niet vanuit veroordeling, maar in genade; met als doel om samen meer een weerspiegeling te zijn van Christus en de gemeente. Daar zijn jullie allebei voor nodig.

Deze overdenking is geschreven door Marlies. Lees hier meer over haar en de andere gezichten achter 'In de Vallei'. Lees hier waar In de Vallei voor staat.

Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze overdenking? Neem dan hier contact met ons op, of benader ons via social media.