Op onze Instagram deelde we dat God verheerlijken geen 'ik gericht leven' is. Hierop kregen we de vraag binnen hoe Bijbels therapie dan is, want daarin focus je toch op jezelf? In een op God gericht leven ligt je focus inderdaad niet op jezelf, maar op God. Maar dat betekend niet dat jouw eigen persoon, gedachtes, gevoelens, emoties, etc. niet meer bestaan of genegeerd moeten worden. Je bent nog steeds mens, je hebt nog steeds dingen meegemaakt en je leeft nog steeds in een wereld vol met zonden en de gevolgen daarvan.

Waarheid en liefde gaan hand in hand

Een God gericht leven houd in dat je God liefhebt boven alles en je naaste als jezelf. Dit is het belangrijkste bevel wat God ons gegeven heeft. Liefhebben gaat in de Bijbel altijd hand in hand met waarheid delen. Wanneer je liefde deelt zonder waarheid is dit vooral sentimenteel en is het geen echte liefde: je support en bevestigd anderen, maar houd hen verder in onwetendheid van hun eigen gebreken, zondes en positie. Wanneer je waarheid deelt zonder liefde komt dit brutaal en hard over; je geeft informatie, maar op zo'n manier dat anderen het niet echt kunnen horen. We moeten dus op zoek naar een balans.

Jezus bood ons liefde èn waarheid aan. Hij zei nooit bot: ''Vergeet jezelf en je persoonlijkheid, negeer je pijn, want het draait om Mij.'' Hij zei ook nooit zoetsappig: ''Ach wat moeilijk, blijf maar elke dag veel met jezelf en je problemen bezig, dan kom je er wel.''

Jezus zei: ''Kom tot Mij, allen die vermoeid en belast zijn en Ik zal je rust geven" (Matt 11:28). Daar ligt onze heling, want hij is de Heelmeester. Hij is onze Schepper en weet dus het beste hoe Hij ons kan helen.

Ik geloof daarom dat therapie zonder de Bijbel als fundament je in aardse ogen wel verder kan brengen, maar in hemelse ogen niet. Therapie van tegenwoordig bevat in mijn ogen veel liefde, maar niet de volledige waarheid. Enerzijds zijn een hoop observaties uit de psychologische wetenschap nuttig voor Chirstelijke hulpverlening, maar anderzijds zijn veel voorschriften van seculiere therapie gebaseerd op onbijbelse veronderstellingen over mensen; hun fundamentele problemen en de oplossingen voor deze problemen. Deze therapie doet alsof oplossingen in onszelf te vinden zijn en alsof de wereld om onszelf draait. Deze therapie houd er geen rekening mee met dat jij als mens zondig bent, en dat jij God en Zijn genade nodig hebt om gered te worden. Deze therapie houd er ook geen rekening mee dat jij vanuit Zijn genade mag groeien, veranderen en gaan leven tot Zijn eer. Het draait om jouw pijn en blijft hierbij. Dat eerste is niet zo erg, dat laatste wel, want het mist de boodschap van de heling en groei in Christus. De heling van tegenwoordig moet je vinden in theorieën en in jezelf. In die theorieën zitten een hoop waarheden, maar niet de volledige waarheid - de belangrijkste kern ontbreekt.

Tegelijkertijd wil ik niet zeggen dat alle problemen op te lossen zijn door pastorale medewerkers en 'gewoon meer geloven'. Ik wil ook niet beweren dat mentale problemen altijd komen door geestelijke problemen (al kan dit wel het geval zijn). Net zoals we leven in een wereld met suikerziektes, leven we ook in een wereld met mentale ziektes, die bijvoorbeeld zijn ontstaan door afwijkingen in de hersenen of de rest van het lichaam. We moeten dus oppassen dat we alles gaan vergeestelijken, maar tegelijkertijd moeten we niet alles heel materialistisch benaderen.

Jezus vergroot geen problemen, Hij verkleint geen problemen, maar plaatst ze in perspectief: "Kom tot Mij, allen die vermoeid en belast zijn en Ik zal u rust geven."

Gebrek aan echte liefde

God verheerlijken doe je, zoals ik al zei, door God lief te hebben boven anderen en anderen als jezelf (Mark 12:31). We kunnen anderen pas echt liefhebben, wanneer we zelf ook gevuld zijn met liefde. Ik denk dat de meeste en misschien wel alle trauma's bij mensen draait om vervormde of ontbrekende liefde. We moeten dus eerst leren kennen wat echte liefde is. Wat is liefde? God is liefde (1 Joh 4:16). Waar komt onze liefde vandaan? Van God: ''Wij hebben Hem lief, omdat Hij ons eerst heeft liefgehad.'' (1 Joh 4:19). In seculiere therapie wordt deze kernboodschap niet verteld.

Jij kan een ander pas liefhebben zoals Jezus een ander liefheeft, wanneer jij je geliefd laat worden door Jezus (en door anderen). Je kan wel je best gaan doen God en anderen lief te hebben, zonder zelf Gods liefdesgeschenk aangenomen te hebben, maar dat is als een berg beklimmen zonder een stap vooruit te komen. Het is moeilijk om zelfverloochenend lief te hebben als je niet zelf gevuld bent door Zijn echte liefde.

Herinner

Ik noemde net het belangrijkste bevel in de Bijbel: God liefhebben boven alles, en je naaste als jezelf. Weet je ook wat het meest voorkomende bevel in de Bijbel is? Het is 'herinner'; herinner het werk wat God heeft gedaan. God schrijft geen verhalen buiten ons om, Hij schrijft verhalen in de levens van mensen. In het volk van Israël was er pijn, verdriet en chaos, maar juist dát wilde Hij gebruiken om een verhaal tot Zijn glorie te schrijven. Juist dát wilde Hij gebruiken om Zijn karakter te tonen, zodat zij zich steeds weer konden herinneren aan wie Hij was. Al zouden zij hun verhaal vergeten, zouden ze Gods verhaal vergeten.

God wilt juíst verhalen schrijven van verlossing, van heling. We leven buiten de hof van Eden, maar zijn bedoeld voor de hof van Eden. Door dit gat hiertussen, leven we in een ruimte van pijn en verdriet, in een ruimte van de zonde en de gevolgen van de zonde. Jezus kwam om de dood, de zonde en de gevolgen te overwinnen - en dit deed Hij. Nadat Hij de wereld verliet liet Hij de Trooster achter; de Heilige Geest. Zodat we getroost vol kunnen houden, met onze blik op het kruis en op het eeuwig leven, de wedloop lopend (Hebr 2).

Jezus, de Heelmeester

Jezus weet op welke wereld we leven. Een wereld met verschrikkelijke zondes en met verschrikkelijke gevolgen van deze zondes. Jezus is niet bang voor jouw trauma's, jouw chaos, en jouw pijn; anders was Hij niet naar deze wereld gekomen. Hij kwam juist om de treurende te troosten, de hongerige te voeden en de dorstige drinken te geven. Hij was niet afstandelijk, maar kwam on te dienen en te helpen. Hij vraagt jou: ''Mag ik jouw Heelmeester zijn?''; mogen Mijn striemen jou genezing brengen?''; ''Mogen Ik en Mijn kinderen jouw voeten wassen?''; ''Mogen we maaltijd met je houden en naar je verhaal luisteren in liefde en in waarheid?''

Therapie kan ons tijdelijke pleisters geven; maar alleen Jezus en Zijn Waarheid kan onze diepste wonden echt helen; eeuwig helen. Maar Hij kan deze wond pas helen, wanneer we naar Hem en naar Zijn ambassadeurs toegaan met onze wond, wanneer we toegeven dat we gewond zijn. Niet alleen lichamelijk, psychisch, maar ook geestelijk - we zijn zondig; dat is onze grootste wond.

Je kan geen stappen zetten met gebroken benen. Wonden moeten helen. Laat je wonden helen door de zoete woorden van Jezus. Laat de etter eruit halen met de tools die wij gekregen hebben. God gaf ons een mond, oren en hersenen. Psychologie is niet verkeerd - het is juist een zegen en gemaakt door God. Maar psychologie en therapie zullen pas het beste werken, wanneer het 'hele' psychologische verhaal gebruikt wordt. Heel Gods waarheid. Dus nogmaals, zoek die combinatie: Therapie die gebaseerd is op Bijbelse waarheden, anders mis je het belangrijkste onderdeel.

De belangrijkste basis die vaak ontbreekt

Ook in seculiere therapie wordt er geloofd dat er een hogere macht nodig is om je te redden van bijvoorbeeld een heftige alcoholverslaving. Het grootste gevaar hier is niet dat de hogere macht naamloos is, want als Christen weet je dat deze macht Jezus is en dat is goed. Het grootste gevaar is dat het kruis ontbreekt; de verzoening voor de zonde ontbreekt.

En dat komt doordat het grootste probleem ontbreekt, er wordt niet over gepraat. Alcoholisme is niet ons grootste probleem en ook niet de pijn die ons is aangedaan of die wij anderen aandoen, maar de zonde en ons ik-gerichtheid. Het grootste probleem in het leven van elk mens is de rechtvaardige en heilige toorn van God over ons leven waarin wij ons doel missen en daar wordt geen woord over gerept. Niet alleen in seculiere therapie onderbreekt deze basis, helaas ook binnen veel Christelijke therapie.

Wanneer deze basis ontbreekt, kunnen we wel de naam van Jezus noemen, zonder echt te beseffen waarom Hij überhaupt naar deze wereld kwam. Ja, Hij liet een trooster achter, en ja, Hij kwam voor de vermoeiden en belasten, maar Hij deed nog iets veel groters: Hij overwon de zonde en de dood aan het kruis om zondaren te redden.

De kern van ons Christenen is dat wij vechten tegen de zonden, als gerechtvaardigde zondaars. We zijn vergeven, gered van de slavernij en door bloed gekocht - alleen door het werk van Christus. Hij is onze enige hoop en toekomst. Door deze vrede, vergeving en aanvaarding met God kunnen we groeien en de zonde en pijn werkelijk bestrijden.

Ons eerste en grootste doel zou 'Jezus en Zijn werk verheerlijken' moeten zijn. Niet 'leren omgaan met onze pijn'; Dit laatste is een prachtig doel, maar wordt lelijk wanneer het op de eerste plaats staat.

Een spanningsveld

Dus ja, hier ligt inderdaad een soort spanningsveld. Enerzijds moeten we niet ik-gericht zijn en vraagt God zelfverloochening. Tegelijkertijd is het super goed om hulp te accepteren, om te praten over waar je mee strijd en waar je moeite mee hebt.
Het lijkt dat deze twee dingen tegenover elkaar staan, maar dat is niet zo. Zelfverloochening is geen houding van 'Ik ben niet waardevol, ik blijf wel op de achtergrond'. Het is een houding vanuit dankbaarheid voor het feit dat jij geliefd bent door God en dat Hij jou wil gebruiken voor Zijn Koninkrijk.

In moeilijkheden, problemen, pijn, verdriet, verslavingen en slechte gewoontes, zoek dus hulp. Hulp zoeken is de eerste stap die je kan zetten om je problemen actief aan te pakken. De beste hulp die ik je kan aanraden is hulp van God de Heelmeester, maar deze Heelmeester heeft ook mensen gemaakt. Daarom zou ik je dus pastorale medewerkers of een christelijke psychiater aanraden. Wanneer je met een seculiere hulpverlener praat wil ik sterk aanraden om er óók met een pastoraal medewerker of andere echte gelovigen over te praten; op deze manier worden psychologie en God gecombineerd; en begeef je je niet in één van de twee uitersten. Juiste psychologische wetenschap gaat niet tegen Gods schepping in, maar onderzoekt juist Zijn schepping. We hoeven daarom niet bang te zijn voor psychologie, maar moeten wel altijd voorzichtig zijn en onze focus op Jezus houden.

Waar kan ik hulp zoeken?

Allereerst is het altijd goed om, wanneer mogelijk, in je dichte omgeving hulp te zoeken; denk aan vrienden, familie, mentor, of bij mensen uit je kerk/gemeente. Een aantal andere tips waar wij vanaf weten:

• Centrum pastorale counseling:  Op deze pagina kan je een overzicht vinden van pastorale hulpverleners per regio. Soms kan hulp hier ook online worden geleverd, mocht er niemand in je regio zijn en de hulpvraag dit toelaten.

• Groundwork:  Groundwork leid professionals op om hulpverleners te worden. Ook hier kan je een overzicht vinden van hulpverleners per regio.

• Celebrate Recovery: Dit is een Bijbels gefundeerd 12-stappen-programma waarin Jezus Christus centraal staat. Je bent van harte welkom met al je pijn, verslavingen en slechte gewoontes. Je hebt elke week (exlusief vakanties) een bijeenkomst in een groep, je werkt persoonlijk in je 'deelnemergids', hebt onderling gesprekken met (ex)deelnemers en individuele gesprekken met je coach. CR is te vinden in de volgende locatais: Gorinchem, Rotterdam, s'Gravenzande, Katwijk aan Zee, Amstelveen (start in september en is Engelstalig), Sneek, Amersfoort/Bunschoten (start in september). Deelname is kosteloos.

• Evangelische Hogeschool: hier hebben we zelf persoonlijke positieve ervaringen mee; Thirze heeft hier een Basisjaar (heel jaar) gevolgd en Berdine het Traject (half jaar). De EH is voor de mensen die een tussenjaar kunnen/willen doen en onderwijs willen ontvangen op gebied van geloofstoerusting, persoonlijke ontwikkeling, oriëntatie op cultuur en maatschappij, intellectuele ontwikkeling, studievaardigheden en studie- en beroepskeuze. Zelf heb ik (Berdine) hier moeilijke dingen kunnen verwerken en met dingen om leren gaan door God en het evangelie beter te leren kennen. Ik heb er zo veel geleerd en geloof echt dat het een geweldige basis voor de rest van je leven is.

Kleine sidenote: op de EH waren hier en daar af en toe kleine details waar ik persoonlijk niet achter stond, maar dit waren kleine details, dus alsnog vind ik het echt een aanrader. Verder hebben we geen persoonlijke ervaring met Groundwork en Celebrate Recovery, maar hier hebben we wel positieve dingen over gehoord. Kristisch blijven is altijd goed, ook al zijn dit onze aanraders. Ook (juist) binnen Christelijke therapie en hulpverlening kan Christus betrokken worden, zonder dat het gaat over het échte evangelie (slavernij aan zonde, genade en vrijheid).

Heb jij nog tips? Laat ze ons weten via de mail of stuur ons een berichtje via Instagram! 

Verder op reis

Als er iets is wat je mee neemt van deze blog hoop ik dat dit het volgende is: wanneer het nodig is, zoek hulp. Echt waar, zoek hulp. Maar weet dat de beste hulp die je krijgen kan, hulp is op de manier hoe God het bedoeld heeft: hulp waarin God de grootste rol speelt; hulp waarin zonde, genade en verlossing een rol spelen, en hulp waarin God verheerlijkt wordt. Zoek verbinding met God en met mensen die jou op God wijzen - de beste remedie in moeilijkheden. 

Deze overdenking is geschreven door Berdine. Lees hier meer over haar en de andere gezichten achter 'In de Vallei'. Lees hier waar In de Vallei voor staat en gaat.

Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze blog? Neem dan hier contact met ons op, of benader ons via social media. Blijf via onze nieuwsbrief op de hoogte van onze laatste content.