Ik ben veel boos geweest; op de mensen om me heen, maar vooral op mezelf. Ik gaf mezelf de schuld van dingen waar ik geen schuld aan had. Ongeacht de situatie dacht ik altijd dat het aan mij lag. Dat ik het verkeerd had gedaan. Ik dacht niet: "Waaraan heb ik dit verdiend?", maar: "Ik heb dit verdiend, het is mijn schuld." En ik vroeg me af of ik ooit zo ver zou komen dat ik in vrede met mezelf zou kunnen leven.

Zelfvergeving is een ENORM onderwerp op social media. Ik heb de laatste tijd regelmatig posts gezien die me vertelden dat ik mezelf moest vergeven. Ik mag volgens die posts zien dat ik gewoon een mens ben, dat fouten onderdeel zijn van het leven, dat ik compassie verdien en ik mezelf moet vertrouwen dat ik een betere toekomst kan bouwen. Ik moet mezelf vergeven voor het niet 'nee' kunnen zeggen, voor het accepteren van minder dan ik verdiend had en voor het niet beseffen van hoeveel liefde ik verdiende. Bijna heb ik medelijden met mezelf.

Ik ben het ermee eens dat we onszelf niet zo naar beneden moeten halen en dat we goed voor onszelf moeten zorgen. Ik heb echt moeten leren om mezelf meer te accepteren. Toch komt het idee van zelfvergeving er bij mij niet helemaal in. Ik heb me, zoals ik al zei, wel eens afgevraagd of ik ooit oké met mezelf zou zijn, of ik in vrede met mezelf zou kunnen leven. Ondertussen kan ik zeggen dat ik prima met mezelf overweg kan. Ik haal mezelf niet constant meer naar beneden en geef mezelf geen schuld voor dingen waar ik geen schuld aan heb. Maar zelfvergeving is een ander verhaal.

Er zijn heel veel mensen die het zich afvragen: "Kan ik mezelf ooit vergeven?". Ze worstelen, omdat het vreselijk moeilijk is. Ik weet hoe je in de knoop kan zitten met wat je hebt gedaan of waarin je tekortgeschoten bent. Vandaag wil ik daarom met je nadenken over die vraag.

Om het duidelijk te krijgen, lijkt het me goed om onderscheid te maken tussen twee verschillende situaties. Het kan ten eerste zo zijn dat je daadwerkelijk iets fout hebt gedaan, een ander pijn hebt gedaan of tekortgeschoten bent. Je hebt een goede reden hebt om je schuldig te voelen. Het kan ook zo zijn dat je je schuldig voelt, zonder dat hier een goede reden voor is. Je geeft jezelf de schuld voor dingen waaraan je geen schuld hebt. Moet je jezelf dan vergeven? Gaat dat je ooit lukken? En is het überhaupt nodig?

"De oplossing voor verstoorde relaties is altijd vergeving."

Laten we er eerst vanuit gaan dat je schuldig bent. Je hebt een fout begaan. Je hebt iemand pijn gedaan, schade veroorzaakt, een relatie verstoord. Je hebt iets gedaan, gezegd of gedacht wat niet liefdevol was richting je naaste. Je hebt gezondigd. Je staat schuldig tegenover een ander en tegenover God.

Als dit voor jou geldt heb je vergeving nodig om je te kunnen verzoenen met je naaste en met God. Door vergeving is het mogelijk om een nieuwe relatie op te bouwen. De vijandelijke sfeer wordt weggenomen. Je kan weer naast elkaar staan, je aan elkaar toevertrouwen. De oplossing voor verstoorde relaties is altijd vergeving.

Zonde verstoort de relatie tussen jou en God en jou en de ander, maar niet persé tussen jou en jezelf. Je kan je verschrikkelijk voelen over wat je hebt gedaan. Je kan een afkeer krijgen van jezelf. Je kan niet begrijpen hoe je ooit zoiets hebt kunnen doen. Maar je hebt niet tegen jezelf gezondigd. Zonde doe je altijd richting een ander*. Het is dus niet zo dat zonde de relatie met jezelf verstoord. Ik denk echter wel dat de manier waarop je met zonde omgaat de relatie met jezelf kan verstoren. Je vraagt bijvoorbeeld geen vergeving. De zonde die je hebt gedaan blijft aan je knagen, het vreet je van binnenuit kapot. Of je hebt wel vergeving gevraagd, maar deze nog niet aangenomen. Je blijft jezelf de schuld geven, terwijl je nu vergeven bent.

*M.u.v. hoererij, dit is zonde tegen het eigen lichaam (1 Korinthe 6:18)

"Hij beslist of jij vergeven bent, niet jíj. En dat is maar goed ook."

Het is nodig dat je om vergeving vraagt, zodat je je kan verzoenen met de ander en je schuld je kwijtgescholden wordt. Wanneer je om vergeving gevraagd hebt, maar je blijft worstelen met gevoelens van schuld, betekent dat niet dat je jezelf moet gaan vergeven. Als je God om vergeving gevraagd hebt, ben je vergeven. Ongeacht of je naaste je ook vergeeft. De vraag die je je moet stellen is dus: "Hecht ik genoeg waarde aan de vergeving van God?"

"Als wij onze zonden belijden: Hij is getrouw en rechtvaardig om ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van alle ongerechtigheid." - 1 Johannes 1:9

Als we onze zonde aan God belijden, vergeeft Hij ze. Hij wast ons schoon. Niet een klein beetje, maar helemaal. Hij reinigt ons van alle ongerechtigheid. Jezus' offer is genoeg voor ons. Als wij onszelf voor schuldig houden, terwijl God geen smet of rimpel meer ziet, twijfelen we aan deze waarheid, namelijk dat God ons reinigt van onze zonden. Wanneer je jezelf nog van alles kwalijk neemt, terwijl je al vergeven bent, acht je je eigen oordeel hoger dan het oordeel van God. Je probeert dan zelf het laatste woord te hebben, terwijl God het laatste woord heeft. Hij beslist of jij vergeven bent, niet jíj. En dat is maar goed ook.

Ik zou mezelf niet kunnen vergeven. Mijn liefde voor een ander is niet volmaakt, maar ook mijn liefde voor mijzelf is niet volmaakt. Ik kan niet juist over mijzelf oordelen. Ik ben geen rechter en al helemaal geen rechtvaardige rechter. Ik kan mezelf niet vrijspreken van de schuld en de straf. Ik kan de schuld die ik verdiend heb alleen dragen door een eeuwige dood te sterven. Maar God is anders. Hij is volmaakte liefde, Hij is een Rechtvaardige Rechter, Hij is de genadige God die Zijn Zoon zond om alle zonden op zich te nemen en zo te vergeven.

Het gevaar van het idee dat je jezelf moet vergeven, is dat het je op jezelf richt. Er zit het idee in dat je geen anderen en geen God nodig hebt voor vergeving. Er zit het idee in dat je geen redder nodig hebt, omdat je zelf je eigen redder bent. Ik kan mezelf niet redden. Jij ook niet. We hebben een Redder nodig. Iemand die volmaakt is. Iemand die de dood heeft overwonnen. Iemand die ons werkelijk kan bevrijden van de schuld die we hebben. Iemand met macht en autoriteit. We hebben Jezus nodig voor vergeving, voor verzoening, voor redding. En we moeten geloven dat Zijn offer genoeg is, ja zelfs meer dan genoeg.

Een ander gevaar van de focus op zelfvergeving is dat ze vaak leidt tot een ongezonde vorm van zelfcompassie. Een vorm van zelfcompassie waardoor we medelijden krijgen met onszelf. In het begin van deze blog beschreef ik een aantal posts die mij vertelden waarvoor ik mezelf moest vergeven. Ze kwamen vooral neer op dingen waarin ik mezelf tekort zou hebben gedaan. We mogen goed voor onszelf zorgen, dat is belangrijk. Maar ook hierin hebben we niet onze eigen vergeving nodig. Allereerst zijn veel van de dingen die genoemd werden geen werkelijke zonden en is er dus geen sprake van schuld. En als ze wel zonde zijn, zijn dat opnieuw zonden tegen anderen of tegen God.

Ik wil je aanmoedigen om vergeving te vragen voor je fouten, voor de keren dat je gezondigd hebt tegen mensen en tegen God. Ik weet dat het moeilijk is. Er zijn nog genoeg dingen waarvoor ik geen vergeving heb gevraagd. De laatste tijd probeer ik hier actief mee bezig te zijn, mijn fouten niet meer weg te stoppen, maar ze te belijden en er vergeving voor te vragen. Vergeving is nodig om vrij te komen van schuld en schaamte. En wanneer je God je zonden beleden hebt, mag je er zeker van zijn dat je vergeven bent. Worstel je met schuld terwijl je je schuld al hebt beleden? Ga dan naar God toe, zoek Hem op in Zijn Woord. Je mag weten dat je vergeven bent. Als Hij het zegt, is het waar.

"In Hem hebben wij de verlossing, door Zijn bloed, namelijk de vergeving van de overtredingen, overeenkomstig de rijkdom van Zijn genade, die Hij ons overvloedig geschonken heeft, in alle wijsheid en bedachtzaamheid, toen Hij ons, overeenkomstig Zijn welbehagen, dat Hij in Zichzelf voorgenomen had, het geheimenis van Zijn wil bekendmaakte, om in de bedeling van de volheid van de tijden alles weer in Christus bijeen te brengen, zowel wat in de hemel als wat op de aarde is. In Hem zijn wij ook een erfdeel geworden, wij, die daartoe voorbestemd waren, naar het voornemen van Hem Die alle dingen werkt overeenkomstig de raad van Zijn wil, opdat wij tot lof van Zijn heerlijkheid zouden zijn, wij, die al eerder onze hoop op Christus gevestigd hadden." - Efeze 1:7‭-‬12

Deze overdenking is geschreven door Marlies. Lees hier meer over haar en de andere gezichten achter 'In de Vallei'. Lees hier waar In de Vallei voor staat.

Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze overdenking? Neem dan hier contact met ons op, of benader ons via social media.