Jezus kwam om de wet te vervullen. Niet alleen de tien geboden, maar ook de voorschriften voor de Joodse feestdagen. Jezus kwam om de profetieën te vervullen. Niet alleen die van Jesaja 53, maar ook zo veel anderen. Vandaag gaan we kijken naar de symboliek van het Pesach feest, naar Abraham en Izak en de periode rond de kruisiging van Jezus. 

Om de dagen rond de kruisiging van Jezus echt goed te kunnen begrijpen moeten we terug gaan naar het pascha. Het woord 'pasen' komt van 'pascha' (Aramees). Pascha komt van het woord 'pesach' (Hebreeuws).

Terug naar het eerste Testament

We moeten teruggaan naar het eerste Testament. Als 'moderne Christenen' lezen we vaak liever uit het Nieuwe Testament, dan uit het oude. Paulus schrijft dat 'de Schriften' nuttig zijn tot lering, wederlegging, opbouwing en overtuiging. Jezus zegt dat we 'de Schriften' moeten onderzoeken omdat die van Hem getuigen (Joh 5:39,40). Wanneer zij dit zeggen gaat dit over het Oude Testament, niet het nieuwe. Die bestond toen nog helemaal niet. Het eerste Testament getuigd dus al van Jezus. Wanneer je het nieuwe Testament goed wilt begrijpen, moet je eerst de bouwtekening, het eerste Testament snappen.

Ik wil jullie meenemen in een Bijbelstudie over de perfecte timing en de perfecte locaties rondom het sterven van Jezus.

Pesach

Allereerst een uitleg van het feest, wat helpt om de rest van de Bijbelstudie beter te begrijpen: Het Pesach lam was het eerste offer dat Israël, als volk, bevolen werd te maken. Het volk kreeg deze opdracht toen ze bevrijd werden uit Egypte. God gaf hen het bevel om op de 10e dag van de eerste maand een lam zonder gebreken uit te kiezen (Ex 12:5). Dit Lam moesten ze vier dagen in huis houden. Op die dag moest men ook het huis reinigen van zuurdesem. Zuurdesem stond symbool voor onreinheid, omdat het makkelijk kon bederven en beschimmelen. 

Op de 14e werd in de avond het lam gedood, zonder dat er een bot gebroken werd. Met een takje hysop werd het bloed van dit lam aan de deurposten gesmeerd. Die nacht zou de HEERE het land doortrekken, en wanneer Hij het bloed zou zien op de deurposten, zou Hij de deur voorbij gaan en de verderver niet toestaan om het huis binnen te gaan. Het beschermde hen voor de dood van de oudste zoon¹. Het bloed beschermde hen voor het oordeel op de zonde. Het beschermde hen tegen de dood en bracht leven.

Het lam moest men diezelfde avond nog eten, samen met ongezuurde broden (matzes) en bittere kruiden: het pascha. De ongezuurde broden stonden symbool voor het haastig vertrek uit Egypte² en de kruiden voor de bitterheid van de slavernij. Volgens Joodse traditie was wijn ook een onderdeel van het feest: een symbool voor vreugde en verlossing. Israël werd bevolen dit feest elk jaar te vieren, ter herinnering van de geweldige bevrijding door God uit hun slavernij.

Andere feesten

God gaf het volk van Israël nog meer feesten (Lev 23):

• Het feest van de ongezuurde broden (15e-21e van Abib). Tijdens deze zeven dagen wordt er geen zuurdesem gegeten.
• Het feest van de eerstelingen (17e van Abib). Dit feest was op de dag na de sabbat. Het is een soort dankdag. De eerste opbrengst (eerstelingen) van de gerstenoogst wordt uit dankbaarheid aan God opgedragen.

Ongeveer 1400 jaar later wordt het Pesach nog steeds gevierd. Met dezelfde gewoontes en symboliek. Het is rond het jaar 30-40 na Christus, de veertiende van de eerste maand..

Lam in huis

Achter de deuren klonken enthousiaste kinderstemmen. "Jullie hebben het mooiste lam ooit uitgekozen!" Het lam dat gekozen was werd met een warm welkom in huis gehaald.

Het was precies op deze dag, de veertiende van de eerste maand, dat Jezus Jeruzalem binnen kwam. Zijn intocht op de ezel werd warm onthaald; er werd met palmtakken gezwaaid en ze prezen Hem. Ze noemde Hem koning. Alles maakte duidelijk dat ze Hem gekozen hadden als een lam zonder dat ze het zelf doorhadden³.

Vier dagen

Jezus gaat dan de tempel van Jeruzalem binnen; het huis van Zijn Vader, waar Hij de aankomende vier dagen lang predikte. Net zoals de lammeren voor vier dagen in de huizen werden gebracht, verbleef Jezus vier dagen in het huis van Zijn Vader (en 's nachts overnachtte Hij op de Olijfberg)⁴.

Onderzocht op gebreken

De Joden onderzochten hun lammetjes op enige gebreken. Alleen perfecte, smetteloze lammeren zouden als offer kunnen dienen. Ook de Farizeers, Sadducers en andere groepen onderzochten het Lam. Ze probeerde Jezus in hun vragen te vangen, zoekend naar theologisch smet. Maar Hij was onberispelijk. Jezus had geen gebrek. Hij was een als een 'smetteloos en onbevlekt Lam'.⁵

Reiniging van huis

Terwijl Hij het huis van Zijn Vader binnen ging, reinigde Hij dit huis van geldwisselaars⁶, van onreinheid. "Mijn huis moet voor alle volken een huis van gebed zijn." Dit gebeurde precies op dezelfde dag dat de Joden hun huis ontdeden van zuurdesem. Zuurdesem stond voor onreinheid, omdat het makkelijk kon bederven en beschimmelen. 

Als een Lam uit Bethlehem

De meeste van ons hebben geleerd dat de herders bij de geboorte van Jezus arme herders waren. Niets is minder waar. Volgens Joodse geschriften kwamen de lammeren die in de tempel geslacht werden uit 'de velden van Efratha'; uit Bethlehem. In deze omgeving mochten geen andere kuddes komen. De herders die de pasgeboren Jezus bezochten waren dus speciale herders, misschien zelfs priesters. De herders van de kudden hielden vaak de wacht vanuit de toren Migdal Eder⁷, de schaapstoren die langs de weg naar Jeruzalem stond. In deze toren werden de eerstgeboren lammeren geboren en nauwkeurig onderzocht op gebreken.

Ook werden de lammeren ingewikkeld in doeken, iets wat niet bij andere kuddes gebeurde. Dat is één van de redenen waarom onderzoekers geloven dat het deze stal onderin de toren was waarin Jezus geboren werd. Als een lam. Als een eerstgeboren⁸ Offerlam. Er was voor de geboorte, wat een onreine gebeurtenis is, geen plaats in de herberg, tussen de belangrijke priesterherders.

Het werd al voorzegd in Micha 4:8: "En u, Schaapstoren, Ofel van de dochter van Sion, naar u zal gaan, ja, naar u zal komen de heerschappij van vroeger, het koningschap van de dochter van Jeruzalem." Schaapstoren is in de grondtaal 'Migdal'. Ofel betekent fort en Sion is ook wel een ander woord voor Jeruzalem of Moria.

Dit verklaart dan ook waarom de engelen bij de herders het volgende zeiden: "En dit zal voor u het teken zijn: u zult het Kindje vinden in doeken gewikkeld en liggend in de kribbe." Aan deze woorden hadden de herders genoeg, ze wisten precies waar ze Jezus konden vinden⁹.

Ondergedompeld

Voordat de schapen geslacht werden gingen ze door de schaapspoort (in de buurt van Bethesda) een bad in. Het schapenbad. Ze werden gewassen en ondergedompeld¹⁰ in het water. Jezus is ook ondergedompeld, gedoopt¹¹, in het water voordat Hij moest Zijn leven gegeven heeft.

Symboliek van het avondmaal

Samen met Zijn discipelen viert Jezus het Pascha¹². Ook wel bekend als 'het laatste avondmaal'. Voor het Pascha waste de leider van de maaltijd zijn handen en sprak zegeningen uit over het eten. De leider van de maaltijd was meestal de vader van het gezin. Hij legde aan de kinderen uit dat elk onderdeed van de maaltijd symbool stond voor de bevrijding uit de slavernij in Egypte¹³. 

De voetwassing

Maar Jezus zet alle symboliek om in de bevrijding die Hij ging brengen. Jezus, de leider van de maaltijd, wast de voeten van de discipelen als een dienstknecht¹⁴. Judas houd ondertussen de dertig zilverlingen stevig in zijn handen vast. Deze zouden hem helpen om Jezus een paar uur later te verraden. Jezus wist het, en waste zelfs zijn voeten. Zijn manier van leiden was met dienstbaarheid en nederigheid.

Het brood en de wijn

Dan neemt Jezus de symbolen van het feest over de bevrijding van de slavernij en zegent deze. Hij neemt het ongezuurde brood (matzes) en leerde Zijn discipelen dat dit symbool stond voor Zijn gebroken lichaam. Hij neemt de wijn en leerde hen dat dit symbool stond voor het bloed die Hij voor hen zou gaan vergieten¹⁵, en voor nieuw leven¹⁶.

Nadat ze met z'n allen een lied hadden gezongen (zoals gebruikelijk was bij Pesach), vertrokken zij opnieuw naar de Olijfberg¹⁷.

De timing 

(Dit is achtergrond informatie, sla deze paragraaf gerust over.) Over de timing van deze maaltijd zijn verschillende meningen. Het zou goed kunnen dat Jezus deze maaltijd vierde op het moment dat de andere Joden dat ook deden: op de 14e in de avond¹⁸. Dat zou betekenen dat Jezus die middag er na pas stierf: wat nog steeds de de eerste dag van de ongezuurde broden en Pesach was, wat een rustdag was¹⁹. Het is dan wel moeilijk te verklaren hoe Jezus na drie dagen en drie nachten pas opstond²⁰, omdat het duidelijk is dat Jezus op de dag na de sabbat opstond (zondag).

Het zou ook goed kunnen dat Jezus deze maaltijd op een ander moment vierde, bijvoorbeeld een avond eerder. Misschien vierde Hij wel het Seudah Maphsehket. Dit is een goede mogelijkheid omdat het in andere gedeeltes er op lijkt dat Jezus juist stierf tijdens de voorbereiding op het Pascha; als een echt Paaslam²¹ . Een bezwaar hiertegen is weer dat Jezus Zich dan niet aan Zijn eigen instelling van de datum voor het Pesach zou houden²², terwijl de maaltijd wel Pesach genoemd wordt.

Seudah Maphsehket kan letterlijk vertaald worden met 'het laatste avondmaal' en werd 24 uur voor Pesach gevierd door Galliërs en Samaritanen. Jezus en de discipelen waren Galliërs. Het was een maaltijd voor de eerstgeborene Jood, waarna hij 24 uur zou vasten tot Pesach²³.

Onthoud hierbij dat een dag/datum in deze kalender al in de avond begint, vanaf zonsondergang. Op de 14e waren er dus overdag voorbereidingen voor de Pesach, maar de maaltijd die die avond werd gegeten viel dus praktisch op de 15e. Op die avond startte dus ook de rustdag(sabbat). Er waren waarschijnlijk twee sabbatdagen achter elkaar: de eerste dag van de ongezuurde broden en de zaterdag. Het zou ook kunnen dat deze twee rustdagen samen vielen op één dag

Duidelijk is wel dat Jezus de profetieën vervulde en dat Hij het PaasLam is²⁴, hoe het dan ook gebeurde.

Hoe het verder ging met Jezus

Na de maaltijd wordt Judas ontmaskerd, geeft Jezus een nieuw gebod over de liefde en is Jezus te vinden in Getsémané, waar Hij bloed zweette. Verder lezen we dat Jezus woorden van hoop en troost deelt met Zijn dicipelen. Hij verwijst naar het huis van Zijn Vader, belooft de Trooster te sturen, roept hun op om in Hem, de ware Wijnstok, te blijven en bid het 'Hogepriesterlijk gebed'. Daarna wordt Hij gevangen genomen. Hij wordt voor voor de hogepriesters gesleept, waar Hij door Petrus wordt verloochent. 

Een Lam voor het volk

De hogepriester was een man die de leiding had over de andere priesters en over de tempel. De tempel was er zodat God in het midden van het volk kon wonen²⁵. Verder was het een plaats om offers te brengen tot God en verzoening te doen voor het volk, om zo bij God te kunnen komen.

Kajafas en Annas waren hogepriesters. Het waren mannen die de uiteindelijke verantwoordelijkheid hadden over de offers die gebracht werden als verzoening voor het volk²⁶. Het waren ook dezelfde mannen die besloten dat er één mens moest sterven voor het volk²⁷.Ze veroordeelde Jezus als een Lam.

Daarna wordt Jezus naar Pilatus gebracht, dan naar Herodus en daarna weer naar Pilatus²⁸. Jezus wordt hier veroordeeld²⁹.

Het kruis op Zijn rug

Om praktische redenen brachten de Joden hun eigen mes mee naar de slachting van de lammeren. Terwijl Jezus naar Golgotha liep, werden schapen naar de slachting geleid. De schapen droegen vaak het voorwerp van hun executie op hun rug, het mes werd in de wol gestoken³⁰. Zo droeg Jezus ook het voorwerp van Zijn executie op Zijn rug: het kruis. En wie droeg het hout voor de executie nog meer op zijn rug? Izak, die heen wees naar Jezus. Daarover straks meer.

Hyssop

Er zullen vast een hoop hyssop planten geweest zijn in Jeruzalem. Dat was immers de plant die de Israëlieten gebruikte als kwast om het bloed aan de deur te smeren. Het was ook de plant die de soldaten om de spons wikkelde die ze Jezus aanreikte. Een spons met zure wijn, omdat Hij dorst had.

Het derde uur

Het was het derde uur (09:00) toen Jezus aan het kruis hing³¹. Het tempelplein was bevolkt met reizigers die hun lammeren brachten om een Pesach offer te brengen. Ouders legde uit aan kinderen wat ze gingen doen. Ze vertelde over de prachtige symboliek, niets vermoedend dat het precies die dag in vervulling werd gebracht.

Het zesde uur

De rumoer en de chaos van de duizenden reizigers leek opeens te stokken toen er een diepe duisternis over de aarde viel. Reizigers raakte in paniek, niet wetend waar ze heen moesten gaan. Hier en daar probeerde mensen de orde te handhaven. Men vroeg zich af of het Pesach nog wel door kon gaan. De duisternis leek eeuwen te duren, maar rond het negende uur werd het weer licht. De rumoer nam toe, iedereen was blij. Jezus stem was bijna niet meer te horen. "Mijn God, Mijn God, waarom hebt U mij verlaten?"

Het negende uur

Alsof er niets gebeurd was klonk er rond het negende uur (15:00) een lange stoot van de sjofar en de Levieten begonnen met het zingen van de Hallel (Lofliederen: Psalm 113-118). Dit waren dezelfde liederen die Jezus die avond daarvoor waarschijnlijk met zijn discipelen zong. Het offeren werd gestart, en binnen enkele minuten was de schone binnenplaats rond het altaar rood bevlekt met bloed³².

Telestai

De dode onschuldige lammeren werden aan haken gehangen, onderarmen gespreid in een kruisigingshouding, aan een horizontaal hout. Klaar om gedood te worden. Keer op keer herhaalde de hogerpriester de woorden: "telestai!", waarop de mensen juichte. Buiten de stad klonk hetzelfde woord: "telestai: het is volbracht."

Lam en hogepriester

Misschien was het geluid van de zingende reizigers wel tot buiten de stad te horen, waar Jezus toen zes uur aan het kruis hing. En terwijl zij zongen "De Naam van de HEERE zij geloofd. Ik heb de HEERE lief." stierf Jezus. Als lam, en als Hogerpriester. Het was op het negende uur, toen de Paschalammeren werden geslacht.

Bij de tempel klonk een geluid. Een priester die riep. Het voorhangsel was gescheurd. Hoe? Niemand die het wist. Alsof God zelf wilde zeggen dat het vervuld was. Het Lam was geslacht.

De hoofdman over honderd had het door³³: "werkelijk, deze Mens was Gods zoon!"

Onrein buiten de stad

De resten van de lammeren die geslacht waren werden buiten de stad gebracht en daar verbrand³⁴. Het kruis van Jezus stond ook buiten de stad. De Joodse leiders dachten hiermee de stad gereinigd te hebben van onreinheid. Net zoals ze de onreine en melaatsen buiten het kamp stuurden³⁵.Maar Jezus was rein, en nam hun onreinheid op zich. Hij zei zelfs: "Vader vergeef het hun, want zij weten niet wat ze doen." De schrijver van de Hebreeën brief verwoord het mooi:

"Wij hebben een Altaar waarvan zij die in de tabernakel dienen, niet bevoegd zijn te eten. Want van de dieren waarvan het bloed als verzoening voor de zonde door de hogepriester het heiligdom werd binnengedragen, werden de lichamen buiten de legerplaats verbrand.

Daarom heeft ook Jezus, om door Zijn eigen bloed het volk te heiligen, buiten de poort geleden.

Laten wij dan naar Hem uitgaan buiten de legerplaats en Zijn smaad dragen. Want wij hebben hier geen blijvende stad, maar wij zoeken de toekomstige." (Hebr 13:11-13)

Dezelfde avond weggehaald

Het Lam die gegeten werd met Pesach moest helemaal gegeten worden en anders moest het worden verbrand. Niets mocht overblijven tot de volgende morgen³⁶. Ook Jezus werd al dezelfde avond van het kruis gehaald³⁷.

Geen been gebroken

Het was de Israëlieten niet toegestaan om de botten van de lammeren te breken. Niet tijdens het klaarmaken en ook niet tijdens het eten³⁶.

De benen van de andere twee gekrusigden naast Jezus werden gebroken, maar die van Jezus niet³⁷. Zodat er ook vervuld kon worden wat David al voorspeld had³⁸. Geen been zal van Hem gebroken worden.

We hebben nu nagedacht over de weg naar het kruis, over de symbolen en de tijden. Maar er zijn nog meer lijnen te vinden in de Bijbel: Abraham en Izak.

De leeftijd

Veel Christenen denken bij het verhaal van de 'offering' van Izak, aan een klein kind; een jongen van twaalf jaar. Volgens logische berekeningen is dit niet waar. Hij moet waarschijnlijk tussen de 30 en 40 jaar zijn geweest, net als Jezus die ongeveer 33-37 jaar was toen Hij stierf.

De berekening: Gelijk na het verhaal van 'het offer op Moria' sterft Sarah, op 127 jarige leeftijd (Gen 23:1). Ze was 91 jaar oud toen Izak was geboren (Gen 17:17,21) . Dat maakt dat hij waarschijnlijk rond de 36 jaar oud was. Verder kon Izak geen kind zijn, want de hoeveelheid hout die nodig was voor het offer zou een kind niet kunnen dragen.

Waarom is dit belangrijk? Allereerst omdat God een afschuw heeft van kinderoffers³⁹, maar vooral ook omdat dit laat zien dat Izak volwassen en sterk was. Hij had nee kunnen zeggen en had zelfs met zijn oude vader kunnen vechten. Izak had prima kunnen weigeren, maar hij ging vrijwillig. Hij volgde de wil van zijn vader vrijwillig, net zoals Jezus vrijwillig de wil van Zijn vader gehoorzaamde. "Niet Mijn wil, maar Uw wil geschiedde."

De liefde van Abraham

Een interessant feitje is dat we in dit gedeelte voor het eerst in de Bijbel het woord 'liefde' tegen komen⁴⁰. "Neem toch uw zoon, uw einige, die u liefhebt, Izak.." Liefde is volgens de Bijbel geen gevoel, maar het zijn daden die het beste voor de ander zoeken⁴¹. Izaak was Abraham's lang verwachtte zoon. De zoon van zijn geliefde vrouw Sarah en de zoon van de belofte. Zou Abraham God wel willen gehoorzamen?

En zou dit niet ook iets zeggen over Gods liefde voor Zijn Zoon en voor ons?

"Want zo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat ieder die in Hem gelooft, niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft." (Joh 3:16)

"Terwijl hij nog sprak, zie, een lichtende wolk overschaduwde hen; en zie, een stem uit de wolk zei: Dit is Mijn geliefde Zoon, in Wie Ik Mijn welbehagen heb; luister naar Hem!" (Matt 17:5)

De Plaats

"..ga naar het land Moria en offer hem daar als brandoffer op één van de bergen die Ik u noemen zal." ⁴² Waarom moesten Abraham en Izak zo ver lopen? Hadden zij niet gewoon in de buurt kunnen blijven?

Moria is een bergketen. Aan de noordkant, net buiten de Damascuspoort, loopt een weg. Die weg is een steengroeve, die gebruikt werd als plaats van executie. Romeinen kruisigden mensen altijd langs deze weg.

Zie je de connectie al? Jezus is niet boven op een rots gekruisigd, zoals veel mensen denken, maar langs deze weg. De steengroeve waar Jezus is gekruisigd is ontstaan doordat hier stenen zijn uitgehouwen voor de bouw van de eerste tempel, die ook op de berg Moria is gebouwd⁴³.

Gordon's calvary: 

Calvary/Golgotha komt van het Latijnse woord Calvaria wat hoofdschedel(plaats) betekent (Matt 27:33). Dat Golgotha op deze locatie ligt denkt men door de geografische ligging, maar ook doordat er een schedel te zien is in de rots.

De Noordkant van Moria

Offerdieren voor het brandoffer moesten volgens Gen 22 aan het noordkant van het altaar geslacht worden⁴⁴ en zo stief Jezus, het Lam, aan de noordkant van de berg Moria. Het woord wat hier in Genesis 22 in de grondtaal gebruikt word voor 'brandoffer' is 'olah', wat ook wel 'opgangsoffer' kan betekenen. Het offer wat Abraham moest brengen was ook een 'olah' offer. En God zou hem Zelf laten zien waar dit offer moest plaats vinden. Het was niet zomaar een plaats, het was een bijzondere plaats waar het moets gebeuren. God noemt het daarom niet 'een' plaats, maar 'de' plaats.

Zou het niet ook heel toevallig zijn dat de top van de hoogste berg aan de noordkant ligt en 777 meter boven zeespiegel ligt⁴⁵? Zeven is in de Bijbel het getal van volheid, compleetheid en volmaaktheid.

Dit is dan ook precies de plaats waar Abraham profetisch tegen Izak zei⁴⁶: "God zal Zichzelf voorzien van het lam voor het olah, mijn zoon." En Hij noemde de plaats: ' De Heere zal er in voorzien.'

Niet alleen het lijden en het stervan van Jezus is terug te vinden als een rode draad in de Bijbel, maar ook Zijn opstaan.

Het feest van de Eerstelingen

Jezus deed iets, wat geen Lam ooit gedaan had: Hij stond op uit de dood. Het was de dag na de sabbat(ten), Hij had als het ware 'gerust' van Zijn werk. De dag dat Hij opstond, was het feest van de Eerstelingen. Hij stond op, als een Eersteling, zoals 1 Kor 15:20 zegt: "Christus is opgewekt uit de doden en is de Eersteling geworden van hen die ontslapen zijn." Het woord eersteling komt hier van apar'che, wat betekent: 'eersteling van de landopbrengst die aan God geofferd werd'. En dat is precies wat er die dag gevierd werd. Zo ging Jezus ons voor in het opofferen van zijn leven aan God.