Stel je het eens voor. Je hoort van dat ene meisje in je kerk dat ze seksueel contact heeft gehad met haar vriend terwijl ze nog niet getrouwd zijn. Of je hoort van een christelijke jongen uit je omgeving dat hij homoseksueel is. Misschien heb je iemand in de ogen aangekeken terwijl diegene tegen je uitsprak dat hij/zij al jaren worstelt met het kijken naar pornografie.Wat denk jij als je dit hoort? Wat voel jij? Wat doe jij?

De huidige cancel cultuur heeft een gerichte aanpak: als je eenmaal een verkeerde beslissing hebt gemaakt, word je hierop afgerekend. Als iemand iets zondigs doet, is dat niet zomaar vergeven of vergeten.

Andersom kan het ook zo zijn dat jíj degene bent die je verhaal heeft gedeeld. Dat jij je kwetsbaarheid hebt getoond of dat jouw kwetsbaarheid ongevraagd ontbloot werd. Daar sta je dan… Wat denk je? Wat voel je? Wat doe je? Kan je jezelf vergeven? Lukt het jou om eerder gemaakte keuzes niet jouw volgende te laten beïnvloeden? Kan jij genade ontvangen en opnieuw beginnen?

We doen het allemaal; oordelen. Soms spreken we het uit, maar vaak genoeg ook niet. We oordelen anderen, maar we oordelen óók onszelf. We staan midden in de cancel cultuur en vaak genoeg sijpelen de sporen van deze cultuur de kerkmuren of ons hart binnen. Jezus stelt vandaag een vraag aan jou: Put jij uit het Levende Water (genade)? Het antwoord dat je geeft op deze vraag heeft namelijk grote gevolgen voor je gedrag!

Vandaag neem ik je mee in het verhaal van Johannes 8: 2-11. Dat verhaal heeft namelijk alles te maken met oordelen en veroordeeld worden. 'Welk verhaal?', denk je misschien. Nou, ik bedoel het verhaal van de overspelige vrouw. Dat verhaal waar Jezus zwijgend bukt en gaat schrijven in het zand. Een bijzonder verhaal, waar je misschien veel vraagtekens bij hebt. Maar ik vertel je graag wat meer over de spiegel die Jezus de geleerden, de vrouw én ons voor wilt houden!

Ik vertel je eerst wat meer over de context waarin dit verhaal beschreven staat in de Bijbel en daarna wat meer over de tijd waarin het beschreven is. Want dit geeft namelijk heel veel kleur aan het verhaal! Maar omdat er zoveel uit te leggen valt voordat je dit verhaal goed zal begrijpen, zal ik vandaag niet alles kunnen delen. Daarom deel ik volgende week deel twee. Het verhaal uit Johannes 8: 2-11 is zó bijzonder, dat het wat meer tijd kost om je de diepe lijnen duidelijk te maken!

Als er nog geen lichtje gaat branden raad ik je aan het Bijbelgedeelte er eens bij te pakken en eerst te lezen voor je hier verder leest. Dan volg je mijn uitleg een stuk beter!

"Jezus stelt vandaag een vraag aan jou: Put jij uit het Levende Water (genade)? Dit heeft namelijk grote gevolgen voor je gedrag!"

Wat Johannes 7 te maken heeft met Johannes 8

Oké, het verhaal van de overspelige vrouw dus. Johannes 8. Maar voor een beter beeld van dit verhaal moeten we eerst een klein beetje uitzoomen. We verbreden even ons beeld en zien dat het verhaal van Johannes 8: 2-11 direct volgt op Johannes 7 (logisch natuurlijk). En zodra we dat doen belanden we midden in het Loofhuttenfeest, waar Jezus een veelbetekenende uitspraak doet!

Van heinde en verre kwamen mensen naar de stad Jeruzalem om het Loofhuttenfeest te vieren. Een feest dat alles te maken heeft met oogst, dankbaarheid ennn... water! Het was een tijd in het jaar die God apart gesteld had voor Zijn volk om de uittocht uit het land Egypte, en de woestijnreis daarna, te herdenken. Jaren van afhankelijkheid aan God! In Johannes 7 lezen we dat Jezus ook naar Jeruzalem was gekomen om dit feest te vieren.

De dankbaarheid naar God werd onder andere geuit door de waterceremonie. Iedere dag, onder luid gejuich en gezang, werd er water naar de tempel gebracht. Water uit de bron Siloam, een bron net buiten de stad Jeruzalem. Op de zevende en laatste dag van het feest deden de Israëlieten dit wel zeven keer! Waarom deden ze dit? Als dankoffer voor God, dat Hij voor oogst, regen en zegeningen had gezorgd!

In Johannes 7: 37-38 lees je hoe Jezus tijdens deze laatste dag van het feest had uitgeroepen op de straten in Jeruzalem: "Als iemand dorst heeft, laat hij tot Mij komen en drinken. Wie in Mij gelooft, zoals de Schrift zegt: Stromen van levend water zullen uit zijn binnenste vloeien." Opvallend, want deze woorden riep Hij op de dag van de waterceremonie! Ieder die Jezus had horen roepen zal bijzonder opgekeken hebben. Zo'n beeld blijft wel hangen! Jezus als Dorstlesser... Jezus die zegt dat Hij 'levend water' uit de mensen kan laten vloeien... Wat bedoeld Hij daarmee?

Wat de houding van de Schriftgeleerden en Farizeeërs ons leert

Jezus maakt dat een dag later wel duidelijk. De dag na het Loofhuttenfeest stond Jezus op het tempelplein en gebeurde er iets bijzonders: de Schriftgeleerden en Farizeeën komen geïrriteerd bij Jezus aan. Nu was dit niet zo bijzonder aangezien de geleerden wel vaker polshoogte kwamen nemen bij Jezus. Maar vandaag waren ze niet alléén gekomen, ze hadden iemand meegenomen, een vrouw. Ze banen zich een weg naar Jezus en roepen het uit: "Meester, we hebben deze vrouw op heterdaad betrapt. Ze had seks met een man die niet haar man was. In de wet staat dat we zulke vrouwen moeten stenigen, wat vindt U dat we moeten doen?"

Jezus hoort de woorden van de geleerden, maar Zijn reactie is opvallend. Jezus zegt niets…! Het enige wat Hij doet, is dat Hij bukt en met Zijn vinger in de aarde schrijft. Dit is misschien wel het laatste wat je van Jezus zouden verwachten. Hij weet toch wel wat Hij zeggen moet? Wat bedoelt Jezus hier nu mee? Dat zullen de geleerden ook gedacht hebben, want ze blijven geïrriteerd doorvragen. Ze laten het hier niet bij zitten. Alsof ze nog niet doorhebben dat Jezus met deze handeling héél veel zegt…!

Als reactie op het doorvragen van de geleerden staat Jezus op, om Zijn woorden kracht bij te zetten, en roept Hij: "Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen!" Vervolgens bukt Hij weer en schrijft Hij opnieuw in de aarde.

De woorden galmen na in de stilte. Dat roept wel even een moment van zelfreflectie op! Jezus' reactie is kritisch. Hij richt zich niet op de vrouw, maar Hij kaatst de bal terug naar de geleerden die als hooghartige, betweterige mensen naar de veroordeelde wijzen. Opvallend. De geleerden kijken niet naar hun eigen kwetsbaarheid en hart. Ze kijken over hun eigen zonden heen, en wijzen naar de zonden van een ander. Daarnaast doen ze alsof ze God willen volgen, maar ondertussen smeden ze allerlei plannen die gebaseerd zijn op oneerlijkheid. Als je op die manier leeft en je eigen zonden niet erkent, verlies je oprechtheid en nederigheid. Dan vergeet je dat je zelf leeft uit genade. Jezus waarschuwt daarvoor in de gelijkenis over de splinter en de balk (Lukas 6: 41-42).

Dat de geleerden niet oprecht zijn wordt duidelijk als je je verdiept in de wettekst waar ze naar verwijzen. De wet over het stenigen staat in Deuteronomium 22: 22 maar daar staat dat de man én de vrouw gestenigd moesten worden bij het plegen van overspel… De Farizeeën en Schriftgeleerden brachten alleen de vrouw om te oordelen. Hun doel was dus helemaal niet om de wet na te leven. Nee, zij hadden andere motieven. Ze zochten naar een manier om Jezus te verzoeken (Johannes 8: 6). Hoe? Door Jezus te vragen om te kiezen tussen de wet van Mozes en de wet van de Romeinen. Als Jezus niét zou laten stenigen dan zou Hij de wet van Mozes niet opvolgen. Als Hij wél zou laten stenigen dan zou Hij ingaan tegen de regels die de Romeinen hadden opgesteld. Want de Romeinen hadden namelijk de wet dat alleen zij de doodstraf mochten geven.

De houding van de geleerden komt naar voren: Ze gebruikten de vrouw om hun eigen plannetje uit te spelen. En dat is wel het laatste wat God met de wet heeft bedoeld! Want God heeft als samenvatting (als doel) van de wet dat we God liefhebben boven alles en onze naaste als onszelf. Dat zien we zeker niét naar voren komen bij deze geleerden.

De geleerden kijken niet naar hun eigen kwetsbaarheid en hart. Ze kijken over hun eigen zonden heen, en wijzen naar de zonden van een ander. Als je op die manier leeft en je eigen zonden niet erkent, verlies je oprechtheid en nederigheid. Dan vergeet je dat je zelf leeft uit genade.

De boodschap die we mee mogen nemen

Tijdens de stilte, terwijl Jezus tekende in de aarde, dwaalden de ogen van de omstanders misschien wel af van de vrouw, die schuldbewust en ontmaskerd in de kring stond, naar de betekenisvolle handen van Jezus.

Wat zullen de mensen gedacht hebben? Zullen de woorden van Jezus, die van de dag ervoor, nog in hun hoofd geklonken hebben? Woorden over het levende water dat uit je binnenste zou vloeien als je in Hem gelooft? De woorden van de geleerden waren niet bepaald 'stromen van Levend Water'. Het bracht geen leven voort, maar het bracht veroordeling en schaamte. 

Het lijkt wel of dit verhaal als een contrast naast Johannes 7 staat. Dit gebeurt er als je niét in Jezus gelooft, dan stroomt er géén levend water door je heen. En als er geen levend water door je leven stroomt dan zal er altijd iets zijn wat er mist in je leven. En vanuit gemis is het altijd makkelijker om te oordelen of kwaad te spreken.

Als je gelooft in God dan zal het levende water wél door je stromen, dat belooft Jezus in Johannes 7. Als je dorst hebt, kan je bij Hem levend water vinden. Het levende water neemt het vuil van je zonden weg en verfrist je ziel.

Een ieder van ons heeft blijvend levend water nodig. Zodra je dat beseft, zul je veel minder oordelend tegenover anderen staan. Dan zul je jezelf niet boven een ander verheffen, maar juist in gesprek gaan met de ander. Dan zul je het luisterend oor willen zijn voor dat meisje uit je gemeente. Dan zul je een grens trekken als anderen over die jongen praten die worstelt met homoseksualiteit. En dan zal je samen met diegene die al jaren worstelt met pornografie in gebed het levende water opzoeken. Dan zul je bidden dat de Gever van het levende water zijn/haar ziel zal verfrissen en de dorst zal lessen! 

Maar waarom schrijft Jezus in de aarde? Wat betekent dat voor de geleerden, de vrouw zonder naam en voor ons? En... is er een verband tussen Johannes 8 en Jeremia 13? 

Dat schrijf ik volgende week!

Deze overdenking is geschreven door Thirze. Lees hier meer over haar en de andere gezichten achter 'In de Vallei'. Lees hier waar In de Vallei voor staat.

Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze overdenking? Neem dan hier contact met ons op, of benader ons via social media.