Jij hebt ze vast ook: woorden die al een leven met je meegaan. Denk er eens over na: Welke woorden draag jij mee? Misschien zijn het vooral afbrekende woorden die ervoor gezorgd hebben dat je negatief over jezelf bent gaan denken. Ze komen naar boven wanneer dingen je niet lukken en worden dan opnieuw voor je bevestigd. Je kan ook woorden meedragen die je bemoedigen wanneer het leven wat moeizaam gaat en die je daar doorheen helpen, woorden die het leven wat lichter maken en rust geven. Wat een verschil hè!

De kracht van de tong

"Als iemand in woorden niet struikelt, is hij een volmaakt man, die bij machte is om ook het hele lichaam in toom te houden. Zie, wij leggen de paarden een bit in de mond, opdat ze ons zouden gehoorzamen, en wij sturen daarmee heel hun lichaam. Zie, ook de schepen, al zijn ze nog zo groot en worden ze door harde winden voortgedreven, ze worden gestuurd door een zeer klein roer, waarheen de stuurman ook maar kiest en wil. Zo is ook de tong een klein lichaamsdeel, en roemt toch van grote dingen. Zie eens hoe een klein vuur een grote hoop hout aansteekt. Ook de tong is een vuur, een wereld van ongerechtigheid. Zo staat het met de tong onder onze lichaamsdelen. Ze besmet het hele lichaam, en zet onze levensloop vanaf het begin in vlam, en ze wordt zelf door de hel in vlam gezet. Want elke natuur, zowel van wilde dieren en vogels als van kruipende dieren en zeedieren, wordt getemd en is getemd door de menselijke natuur. Maar de tong kan geen mens temmen. Ze is een niet te bedwingen kwaad, vol dodelijk vergif." - Jakobus 3:2b-9a

De tong is een klein lichaamsdeel, maar doet toch grote dingen. Ze wordt in Jakobus 3 vergeleken met een klein vuur dat een grote hoop hout in vlam zet. Terwijl mensen allerlei dieren getemd krijgen, lukt het ze niet om de tong te temmen, zo sterk is ze. En zolang ze niet getemd is, komt er dodelijk vergif uit en is ze verwoestend. Maar als ze de juiste woorden spreekt, is haar kracht een zegen.

Het kan echt twee kanten opgaan. De tong kan door haar woorden leven geven en levens verwoesten. Ze kan woede laten afzakken en ze kan toorn opwekken en scheiding maken tussen goede vrienden (Spr 15:1, Spr 16:28). Woorden kunnen helend zijn als een medicijn of ze kunnen iemands geest dwars doormidden breken (Spr 15:4). Je kan door iets vriendelijks te zeggen iemands dag maken en je kan door iets onaardigs te zeggen iemands dag breken. Een enkel woord kan veel gewicht hebben. De vraag is dus: Wat voor een woorden spreek ik? Zijn het woorden van dood of woorden van leven?

"De tong kan door haar woorden leven geven en levens verwoesten."

Zegen en vervloeking

Als ik naar mezelf kijk, komen er enorm verschillende woorden uit mijn mond. Het ene moment kan ik met mijn mond een ander bemoedigen en een ander moment trap ik iemand ermee de grond in. Ik ben er zacht gezegd niet trots op. Als we verder lezen in Jakobus zegt hij heel treffend hoe uiteenlopend onze woorden zijn en hoe bizar dit is.

"Door haar loven wij God en de Vader, en door haar vervloeken wij de mensen, die naar de gelijkenis van God gemaakt zijn. Uit dezelfde mond komen zegen en vervloeking voort. Dit behoort niet zo te zijn, mijn broeders. Laat soms een bron uit dezelfde ader zoet en bitter water opwellen? Kan ook, mijn broeders, een vijgenboom olijven voortbrengen, of een wijnstok vijgen? Evenmin kan een bron zout én zoet water voortbrengen." - Jakobus 3:9b-12

Het hoort niet zo te zijn dat we zowel zegen als vervloeking uitspreken. Het klopt niet. Zegen en vervloeking komen allebei uit een andere bron. Zegen komt van God, de Bron van levend water. Vervloeking komt van Satan, degene die dood en verderf teweegbrengt. Als we dus zowel zegenen als vervloeken, dan putten we uit twee bronnen. En uit die laatste bron willen we natuurlijk helemaal niet putten! Toch doen we het allemaal.

Tem je tong

Ik zou het heel graag willen: alleen maar zegende woorden spreken die een ander opbouwen, bemoedigen en op God richten. En ik kan heel hard mijn best doen, soms probeer ik dat. Maar je kan niet op een ochtend opstaan en besluiten dat je van nu af geen verkeerd woord meer gaat zeggen. Nou ja, je kan het wel besluiten, maar je zult gauw merken dat het je niet lukt.

Zelf kunnen we die controle niet krijgen. Geen mens kan de tong temmen. Maar het goede nieuws is dat God dit wel kan. We moeten onze tong niet gehoorzaam proberen te maken aan ons, maar onze tong brengen onder de gehoorzaamheid van de Heilige Geest. Hij kan ons bewust maken van de woorden die we spreken. Hij kan ons bewust maken van de bron waar we uit putten en helpt ons om de goede bron aan te boren. We moeten ons afhankelijk opstellen van Hem, want zonder Hem kunnen we het niet (Joh 15:5). En als Hij tot ons spreekt, moeten we de Geest niet uitblussen (1 Thes 5:19), maar naar Hem luisteren zodat we veranderd worden.

Het start bij de bron

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik ben een heel ander mens wanneer ik bewust tijd heb doorgebracht met God. Soms ga ik chagrijnig door mijn dag heen en merk ik dat ik geneigd ben om overal een punt van te maken, steeds te zeuren of alles te benoemen wat de ander (meestal mijn man, sorry lieverd) in mijn ogen niet goed doet. En dan popt opeens in mijn hoofd: ja, maar je bent vandaag ook niet echt bij God geweest. Door bij God te zijn gaan al die dingen die ik irritant kan vinden niet weg, maar ik kijk heel anders, ik reageer anders wanneer ik bij de juiste Bron geweest ben. Alles wat uit onze mond komt, komt uit ons hart voort. En alles wat er in je hart zit, komt voort uit waar je je mee vult. Ik heb er wat verzen over verzameld, lees maar mee:

"De goede mens brengt het goede voort uit de goede schat van zijn hart, en de slechte mens brengt het slechte voort uit de slechte schat van zijn hart, want uit de overvloed van het hart spreekt zijn mond.‭" - Lukas 6:45

"Maar de dingen die uit de mond komen, komen voort uit het hart, en die verontreinigen de mens. Want uit het hart komen voort kwaadaardige overwegingen, alle moord, overspel, ontucht, diefstal, valse getuigenissen, lasteringen.‭" - Mattheüs 15:18-19

"Immers, zij die naar het vlees zijn, bedenken de dingen van het vlees, maar zij die naar de Geest zijn, de dingen van de Geest. Want het denken van het vlees is de dood, maar het denken van de Geest is leven en vrede. Immers, het denken van het vlees is vijandschap tegen God. Het onderwerpt zich namelijk niet aan de wet van God, want het kan dat ook niet. (...) Als Christus echter in u is, dan is het lichaam wel dood vanwege de zonde, maar de geest is leven vanwege de gerechtigheid." - Romeinen 8:5-7 & 10

"De wijze van hart wordt verstandig genoemd, en zoetheid van lippen vermeerdert het inzicht. Het verstand is voor de bezitters ervan een bron van leven, maar de vermaning van dwazen is dwaasheid. Het hart van een wijze maakt zijn mond verstandig, en zal op zijn lippen het inzicht vermeerderen. Lieflijke woorden zijn een honingraat, zoet voor de ziel, en genezing voor de beenderen.‭" - Spreuken 16:21-24

Als we afbrekende woorden spreken, is dat dus allereerst een signaal dat we moeten kijken naar waar we ons mee voeden. Zit je aan de voeten van Jezus? Welke films kijk je en naar welke muziek luister je? Met wie ga je om, wat zeggen zij? Wat zie je voorbijkomen op social media? Je kan snel over deze vragen heen lezen, maar ik denk dat het goed is om een momentje stil te staan. Beantwoord deze vragen eens eerlijk. Dit kan echt het verschil maken.

"..."

Hoe ziet het er in de praktijk uit?

Met God als Bron en de Heilige Geest die ons leidt, kunnen we dingen anders gaan doen. Ik neem je mee in een aantal praktische lessen en voorbeelden.

Wachten met praten
"Het hart van een rechtvaardige overdenkt wat het antwoorden zal, maar de mond van goddelozen vloeit over van kwaad.‭" - Spreuken 15:28

"Zo dan, mijn geliefde broeders, ieder mens moet haastig zijn om te horen, maar traag om te spreken en traag tot toorn." - Jakobus 1:19

"In de veelheid van woorden ontbreekt de overtreding niet, maar wie zijn lippen inhoudt, is verstandig." - Spreuken 10:19

Tot 10 tellen, als kind heb je dat vast weleens als opdracht gekregen. Misschien ben je het later afgeleerd. Op m'n werk denk ik vaak wel even na, maar thuis ben ik eerder geneigd het eerste te zeggen wat in me opkomt. Het eerste wat in ons hoofd opkomt, is helaas lang niet altijd iets goeds. Het zou goed zijn als we er een gewoonte van maken even te wachten. Als we niet direct een reactie geven, maar nadenken voor we wat zeggen, zodat we een wijs antwoord kunnen geven. En in het geval dat we geen woorden hebben die wat toevoegen, stil te blijven. Soms luisteren we amper omdat we zo druk bezig zijn met wat we willen zeggen. In dat geval zijn we meer gericht op het doen van ons eigen verhaal dan dat we gericht zijn op de ander. Zo moet het niet zijn. Tel tot 10. Wacht even met reageren. Luister naar wat de ander je wil vertellen.

Zeuren omzetten in dankzegging
"Wijze vrouwen bouwen hun huis op, maar een die zeer dwaas is, breekt het met haar handen af." - Spreuken 14:1

Een tijdje terug hoorde ik Milena Ciciotti (mocht je haar niet kennen, raad ik het aan haar even op te zoeken, want ik word elke keer weer mega opgebouwd door haar content) praten over bidden en danken in plaats van zeuren. Elke keer wanneer ze geneigd is te gaan zeuren, zet ze het om in een gebed. Sinds ik dit gehoord heb, probeer ik het ook eigen te maken. Terwijl zeuren afbreekt, bouwt danken op. Het vraagt best een shift in je denken, maar met God is het mogelijk! In plaats van bijvoorbeeld te zeuren omdat je het idee hebt dat je alles in huis alleen doet, bid je dat God het de ander zal laten zien en dank je voor het dak boven je hoofd. Met zeuren kun je het hart van een ander niet ten goede veranderen, maar God kan dit doen als antwoord op je gebed. Geef de duivel geen plaats, door te danken en bidden en zo de ander op te bouwen.

Goed spreken over anderen
"Laat er geen vuile taal uit uw mond komen, maar wel iets goeds, wat nuttig is tot opbouw, opdat het genade geeft aan hen die het horen.‭" - Efeze 4:29

"Wie haat toedekt, heeft valse lippen, en wie een kwaad gerucht verspreidt, die is een dwaas." - Spreuken 10:18

In Jakobus 3 lazen we dat we met onze tong de mensen vervloeken (dit klinkt als een groot woord, maar doen we dit niet wanneer we ons ongenoegen over iemand uitspreken en iemand ongeluk toewensen?) die naar de gelijkenis van God gemaakt zijn. Als we dit beseffen - dat de mensen die we vervloeken door onze God naar Zijn beeld gemaakt zijn - moet dat ons stilzetten. We mogen daar best van schrikken. God heeft mensen zo geweldig bedacht en heeft elk mens ontzagwekkend wonderlijk gemaakt. Hoe kunnen we Zijn bedenksel afkraken? Hoe kunnen we zeggen dat iemand een mislukking is? Mensen zijn niet perfect en we mogen ze terechtwijzen om ze op die manier op te bouwen (Spr 28:23), we hoeven de pijn die ons is aangedaan niet weg te stoppen, maar er is nooit reden genoeg om iemand die naar het beeld van God geschapen is de grond in te trappen met onze woorden. In plaats daarvan moeten we goed spreken over anderen door oprechte complimenten te geven. We moeten niet meedoen aan roddel als een manier om onszelf beter te voelen, maar als we roddel opmerken moeten we dit proberen te stoppen. Wie weet kunnen we het zelfs omkeren door op dat moment juist goede woorden over de ander te gaan spreken. Dat gaat hoe dan ook aan het denken zetten!

Geen felle, maar zachte antwoorden
"Een zacht antwoord keert woede af, maar een krenkend woord wekt toorn op." - ‭Spreuken 15:1

"Lieflijke woorden zijn een honingraat, zoet voor de ziel, en genezing voor de beenderen." - Spreuken 16:24

Iemand zegt iets naars en dan… voor je het weet, schiet je een fel antwoord terug. Pak aan! Je reageert je eigen pijn gewoon weer af naar de ander. Maar in plaats van dat het hiermee over is, ontstaat er alleen maar meer woede of minachting naar elkaar. Stel je eens voor dat je in dat moment zou reageren: "Ik begrijp dat je gefrustreerd bent, wat kan ik doen om je te helpen?" Zou het niet heel anders aflopen? De frustratie en woede zakt, de ander voelt zich gezien. Je staat niet meer tegenover, maar naast elkaar.

Dit gaat ons niet natuurlijk af en ik denk dat we nu ál het bovenstaande nodig hebben: Even wachten zodat we na kunnen denken over ons antwoord en de Geest ons hierin kan leiden. En er dan bij stilstaan dat God van diegene houdt en bidden en danken voor hem/haar. Je zult dan zien wat een wereld van verschil ons antwoord kan maken!

Verder op reis

Ik hoop dat je stilgezet bent bij de kracht van je woorden en je verlangen hebt om steeds woorden van leven te spreken.

Laten we met David bidden:

"Laat de woorden van mijn mond en de overdenking van mijn hart welgevallig zijn voor Uw aangezicht, HEERE, mijn rots en mijn Verlosser!" - Psalm 19:15

Deze overdenking is geschreven door Marlies. Lees hier meer over haar en de andere gezichten achter 'In de Vallei'. Lees hier waar In De Vallei voor staat.

Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze overdenking? Neem dan hier contact met ons op, of benader ons via social media.